Mỹ  và Canada là hai quốc gia có nền giáo dục hàng đầu trên thế giới. Theo báo cáo hằng năm Open Doors của Viện Giáo Dục Quốc Tế (IIE), Việt Nam tiếp tục đứng thứ sáu trong danh sách những nước dẫn đầu về số lượng học sinh tại Mỹ trong năm học 2018-2019, với 24.392 học sinh. Bên cạnh đó, năm 2018, Việt Nam đã vượt qua Mỹ về số lượng du học sinh ở Canada và đang đứng thứ 5. Nhiều chuyên gia nhận định, dự kiến vào năm 2023 thì số lượng du học sinh Việt Nam ở Canada sẽ vào khoảng 300.000 người.

Lựa chọn giữa du học Mỹ hay Canada sẽ khiến không ít các bậc phụ huynh lẫn học sinh phải đau đầu. Bài viết này sẽ phân tích một số khía cạnh giúp phụ huynh và học sinh dễ dàng so sánh du học Mỹ và du học Canada, từ đó đưa ra quyết định phù hợp.

Nên du học Mỹ hay Canada ở bậc trung học phổ thông?

Trung học tại Mỹ và Canada đều có 3 loại hình là trung học nội trú (boarding school), trung học tư thục bán trú (private day school) và trung học công lập (public school). 

Các loại hình trường:

Mỹ

Trường trung học công lập thường chỉ dành cho học sinh trong bang, tuy nhiên vẫn có một số trường chấp nhận học sinh quốc tế thông qua chương trình trao đổi văn hóa. Tuy nhiên, học sinh quốc tế theo diện visa F-1 chỉ được phép học tối đa một năm tại các trường công lập, sau đó học sinh phải chuyển sang các trường tư thục để tiếp tục việc học. Trong trường hợp, học sinh muốn học lớp 12 tại trường trung học công lập thì cần tìm hiểu kỹ trường đó có cấp bằng tốt nghiệp phổ thông cho học sinh chỉ theo học một năm hay không.

Canada

Trung học công lập được quản lý bởi chính quyền bang và hoạt động dựa trên nguồn ngân sách của nhà nước. Hầu hết các trường công lập đều có dịch vụ sắp xếp nhà ở dành cho học sinh quốc tế. Còn trung học tư thục được thành lập bởi các cá nhân, tổ chức độc lập, chương trình học được cải tiến nhưng giáo trình vẫn phải được phê duyệt bởi chính quyền các tỉnh bang.

Yêu cầu đầu vào

Mỹ

Hầu hết các trường trung học tại Mỹ đều yêu cầu học sinh có điểm IELTS/TOEFL/ELTiS, điểm số tối thiểu cần đạt sẽ tùy thuộc từng trường. Chỉ có một số ít trường chấp nhận học sinh chưa đạt đầu vào Tiếng Anh (sẽ được học bổ túc trước khi nhập học).

Canada

Các trường trung học ở Canada không yêu cầu Tiếng Anh đầu vào. Hầu hết các trường đều có chương trình Anh ngữ (ESL) dành riêng cho học sinh quốc tế.

Chi phí

Mỹ

• Trung học công lập: US $20.000 – US $40.000
• Trung học tư thục bán trú: US $22.000 – US $60.000
• Trung học nội trú: US $30.000 – US $75.000

Canada

• Trung học công lập: CAD $12.000 – CAD $26.000
• Trung học nội trú: CAD

Học bổng

Các trường trung học tư thục bán trú và nội trú tại Mỹ thường có rất nhiều chương trình học bổng nhằm thu hút học sinh quốc tế. Có trường có học bổng lên đến 100%.

Trung học tư thục tại Canada cũng có chương trình học bổng, nhưng thường không nhiều.

So sánh Du học Mỹ và Canada bậc cao đẳng

Mỹ

Nhiều người vẫn cho rằng university tương đương với trường đại học, trong khi đó college thì như các trường cao đẳng ở Việt Nam. 

Tuy nhiên, do hệ thống giáo dục ở Mỹ khác với Việt Nam, nên không thể kết luận rằng chất lượng giảng dạy và đầu vào của college không bằng university. Ví dụ như trường Dartmouth College luôn nằm trong top các bảng xếp hạng trường ở Mỹ.

College chỉ được phép đào tạo các chương trình từ hệ Cử nhân trở xuống. Trong khi đó, university lại đào tạo các chương trình từ hệ Cử nhân trở lên, gồm có cả Thạc sĩ lẫn Tiến sĩ.

College hệ 2 năm Junior College (cao đẳng sơ cấp) & Community College (cao đẳng cộng đồng), sau khi hoàn tất khóa học, sinh viên sẽ nhận được bằng Associate’s degree. Còn college hệ 4 năm thì sinh viên sẽ nhận bằng cử nhân (Bachelor’s degree).

Canada

Ở Canada, những trường đại học thường tập trung vào các chương trình học thuật và nghiên cứu chuyên sâu, trong khi đó những trường cao đẳng thường dùng để chỉ các cơ sở giáo dục chuyên biệt, ví dụ như dạy nghề, kỹ thuật hay tiền đại học và rất hiếm khi cấp bằng Cử nhân (Bachelor’s Degree).

Bậc đại học - So sánh giữa du học Mỹ và du học Canada 

Khi nói đến chất lượng và sự đa dạng chuyên ngành cho sinh viên lựa chọn, cả hai quốc gia Mỹ và Canada đều không có sự khác biệt quá lớn. Các trường đại học tại Mỹ luôn được biết đến với chất lượng giảng dạy xuất sắc và các công trình nghiên cứu hàng đầu thế giới, chẳng hạn như các trường đại học thuộc nhóm Ivy League. Các trường đại học Canada cũng không tỏ ra kém cạnh về chất lượng giáo dục và thành quả nghiên cứu khoa học.    

Ngoài ra, đại học tại Canada hầu hết là trường công, trong khi ở Mỹ các đại học thường là trường tư.

Sau đây là danh sách 5 trường đại học hàng đầu tại Mỹ và Canada:

Cách thức ứng tuyển

Mỹ

Ngoài bảng điểm tốt nghiệp trung học phổ thông, chứng chỉ tiếng Anh, bài luận SOP, điểm SAT/ACT (tuỳ trường), nhiều trường còn yêu cầu học sinh có bằng chứng tham gia các hoạt động ngoại khóa hay thư giới thiệu.

Tuy nhiên, nộp đơn vào đại học Mỹ lại có lợi thế là nhiều trường cùng sử dụng chung một quá trình xét duyệt (common application).

Canada

Yêu cầu cũng tương tự như các trường ở Mỹ nhưng thường không yêu cầu học sinh về bằng chứng tham gia các hoạt động ngoại khóa hay thư giới thiệu. Tuy nhiên, mỗi trường Canada lại yêu cầu ứng viên nộp đơn ứng tuyển riêng.

Học phí

Học phí trung bình tại Mỹ: US $35.000

Học phí trung bình tại Canada: CAD $29.714

Học bổng

Các trường đại học tại Mỹ thường có nhiều chính sách học bổng hấp dẫn dành cho sinh viên quốc tế, trái ngược với Canada thường hiếm khi có học bổng hoặc giá trị học bổng không quá cao.

Việc làm sau tốt nghiệp

Sau khi hoàn thành (tối thiểu) chương trình học 2 năm ở trường đại học tại Canada thì sẽ đủ điều kiện để có giấy phép làm việc trong 3 năm. Nếu là du học sinh quốc tế, sinh viên phải xin giấy phép làm việc trong vòng 6 tháng (180 ngày) sau khi tốt nghiệp. 

Khi đã làm việc toàn thời gian tại Canada trong vòng 12 tháng, bạn có thể nộp đơn xin thẻ thường trú dân thông qua Canadian Experience Class.

Mỹ là một trong số ít những quốc gia có chương trình đào tạo thực hành tùy chọn (OPT) cho phép sinh viên quốc tế có thể ở lại làm việc một năm.

Chương trình OPT gia hạn tình trạng thị thực sinh viên F-1, cho phép sinh viên quốc tế làm việc tại các công ty Hoa Kỳ để được đào tạo thực hành trong lĩnh vực học tập chính.

Sinh viên quốc tế hội đủ điều kiện được hưởng 12 tháng gia hạn thị thực theo quy chế OPT sau khi hoàn tất ít nhất một năm học (sinh viên được cấp quy chế 12 tháng OPT sẽ hội đủ điều kiện được cấp thêm 12 tháng nữa khi họ chuyển lên học chương trình học cao hơn).

Sinh viên quốc tế có visa F-1 đã hoàn thành chương trình học ở một số ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) có đủ điều kiện tham gia chương trình OPT để làm việc trong 17 tháng. Tuy nhiên, bắt đầu từ ngày 10 tháng 5 năm 2016 sinh viên có thể nộp đơn xin gia hạn lên đến 24 tháng, thay vì 17 tháng như quy định trước đó.

Với những thông tin so sánh điều kiện du học Mỹ và Canada như trên, hy vọng bài viết sẽ giúp ích cho quý vị phụ huynh và các bạn học sinh trong vấn đề “Nên chọn du học Mỹ hay Canada?”.